Kız Çocuklarında Erken Ergenliği Önlemenin 5 Bilimsel Yolu
Erken yaşta başlayan ergenlik, hem fiziksel hem de psikolojik açıdan çocukları olumsuz etkileyebilir. Kız çocuklarında ergenliğin erken başlamasını veya erken ergenlik gelişimini önlemek için alınabilecek önlemler, hem çevresel hem de yaşam tarzı faktörlerine dayanmaktadır. Bu nedenle, ailelerin dikkat etmesi gereken 5 etkili bilimsel önlem bulunmaktadır.
Ailelerin mutlaka dikkat etmesi gereken erken ergenliği önlemenin 5 bilimsel ve etkili yolu:
1-Şekerli ve Paketli Gıdalardan Uzak Tutun:
Fruktoz şurubu içeren, yüksek kalorili ve işlenmiş gıdalar çocuklarda vücut yağını artırarak östrojen salınımını tetikler. Bu durumda ergenliğin beklenenden çok daha önce başlamasına neden olabilir. Araştırmalar, bu gıdalarla beslenen çocuklarda erken ergenlik riskinin %20-30 oranında arttığını gösteriyor.
*Uzak durulması gerekenler:
----Hazır kek, bisküvi, gofret
----Paketli meyve suları, gazlı içecekler
----Cips ve fast food ürünler
*Tercih edilmesi gerekenler:
----Ev yapımı sağlıklı atıştırmalıklar (taze meyve, yoğurt, ceviz vb.)
2-Düzenli ve Karanlıkta Uyuma Alışkanlığı Kazandırın:
Melatonin, gece karanlıkta salgılanan bir hormon olup, ergenlik hormonlarını baskılayıcı etkiye sahiptir. Karanlıkta ve kaliteli uyku, çocukları ergenlikten korur. Bilimsel veriler, 22:00 civarında ve karanlık odada uyuyan çocuklarda erken ergenlik riskinin %25-30 azaldığını göstermektedir.
*Kaliteli uyku için öneriler:
----Gece lambası, pencere ışığı ve TV ışığına dikkat!
----“Gece karanlık korkusu” varsa kırmızı ışık kullanılabilir (mavi ışık zararlıdır).
----Ekran süresi günlük 1-2 saati geçmemeli.
----Yatmadan en az 1 saat önce ekrana bakılmamalı.
----Akşam yemeği yatmadan en az 2 saat önce yenmeli.
----Oda sıcaklığı 18-22°C olmalı.
----Gece uykusu gündüz uykusuyla telafi edilemez. Melatonin sadece gece salgılanır!
3-Endokrin Bozucu Kimyasallardan Koruyun:
Plastik, kozmetik, parfüm ve tarım ilaçlarında bulunan kimyasallar çocukların hormon sistemine zarar verebilir. Araştırmalar, endokrin bozucu kimyasal maddelere maruz kalan çocuklarda erken ergenlik riskinin %25-80 arasında arttığını göstermektedir.
*Riskli maddeler:
----Bisfenol A: Plastik şişeler, biberonlar, konserve kutuları
----Fitalatlar: Parfüm, şampuan, plastik oyuncaklar
----Parabenler: Kozmetik ürünler, kremler
----Pestisitler: Yıkanmamış sebze-meyveler
*Korunmak için:
----Cam/çelik kaplar tercih edin, özellikle sıcak yiyeceklerde
----Organik ürünler seçin, sebze-meyveyi iyice yıkayın
----Parfümsüz, katkısız temizlik ve bakım ürünleri kullanın
----Mikrodalgada plastik kap kullanmayın
----Kokulu ıslak mendil, sprey ve deodorantlardan uzak durun
----Çocuklara ruj, oje, parfüm gibi kozmetik ürünler kullanmayın
----Teneke konserve ve paketli gıdaları sınırlayın
4-Sağlıklı Kilo ve Beslenme Alışkanlığı Kazandırın:
Çocuklarda fazla kilo, yağ dokusu üzerinden östrojen üretimini artırarak ergenliği erkene çekebilir. Fazla kilolu kız çocuklarında erken ergenlik riski %80’e kadar çıkabilir. Ortalama 0,5-1,3 yıl daha erken ergenliğe girdikleri saptanmıştır.
*Ne yapılmalı?
----6 ayda bir boy ve kilo takibi yapılmalı
----Haftada en az 3 gün, günde 60 dakika fiziksel aktivite
----Abur cubur yerine sağlıklı atıştırmalıklar
----Beyaz ekmek yerine tam tahıllı ürünler
----Gazlı içecek yerine su ve meyve suyu yerine meyve verilmeli
5-Erken Belirtilerde Mutlaka Uzman Desteği Alın:
Ergenlik belirtileri çocuğunuzda erken ergenliğin başladığını gösterebilir. Bu durumda zaman kaybetmeden bir çocuk endokrinoloji uzmanına başvurmak çok önemlidir.
*Dikkat edilmesi gereken belirtiler:
----Memede büyüme
----Testis/penis büyümesi
----Kasık ve koltuk altı kıllanması
----Ani boy uzaması, sivilce, aşırı terleme
----Ter kokusu, saçta yağlanma
----Vajinal akıntı, kalça genişlemesi
----Seste kalınlaşma
----Davranış değişiklikleri (utangaçlık, sinirlilik, çekingenlik)
Ankara’da Deneyimli Çocuk Endokrin Uzmanınız Yanınızda
Çocuğunuzun boy gelişimi ya da erken ergenlik şüpheniz mi var?
Ankara’da görev yapan Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Ediz Yeşilkaya olarak;
*Bilimsel yöntemlerle değerlendirme
*İleri düzey tetkikler
*Kişiye özel etkili tedavi planları sunuyoruz.
***Erken müdahale, çocuğunuzun sağlıklı gelişimi ve güçlü geleceği için altın değerindedir.
***Unutmayın: Her çocuk potansiyelini gerçekleştirmeyi hak eder.
