Gece Atıştırmaları ve Boy Uzaması
Gece Atıştırmaları ve Büyüme Hormonunun Sessiz Mücadelesi
Erhan 9 yaşında, meraklı, neşeli ve tam bir kek tutkunu. Her akşam saat 21:00 civarında pijamalarını giyip dişlerini fırçalıyor ama sonra, herkes yatağına çekilmişken evde bir tıkırtı başlıyor. Mutfakta minik ayak sesleri... Erhan, bir elinde kaşık, diğerinde kekle dolabın önünde:
“Biraz yoğurt, üstüne de kek... Midem kazınıyor zaten,” diyor kendi kendine.
Annesi uzaktan bakıyor. “Acıktıysa yesin tabii, büyüyen çocuk sonuçta” diye düşünüyor. Ama o sırada kimsenin aklına gelmiyor ki o saatlerde büyüme hormonu görev başına geçmek için fırsat kolluyor!
Çocuklarda Uyku ve Büyüme Hormonu Arasındaki Kritik Bağlantı
Erhan tok karınla yatağa gidince, vücudundaki işler pek yolunda gitmiyor. Çünkü çocuklarda büyüme hormonunun %70-80’i gece uykusu sırasında, özellikle uykudan sonraki ilk 1-2 saatte salgılanıyor. En yüksek salınım ise 22:00 - 02:00 saatleri arasında gerçekleşiyor. Yani erken uyku, çocuk gelişimi açısından büyük önem taşıyor.
Ama Erhan’ın gece atıştırmaları büyüme hormonu dengesini bozuyor:
-Karbonhidrat ve protein içeren yiyecekler, insülin hormonunu yükseltiyor. İnsülinin artışı, büyüme hormonunun salınımını baskılıyor.
-Uyumadan hemen önce yemek, kan şekerini yükseltiyor. Yüksek kan şekeri ise büyüme hormonu salınımını azaltıyor.
-Mide dolu olunca, "açlık hormonu" olan ghrelin düşüyor. Oysa ghrelin, büyüme hormonu salınımının doğal destekçisidir.
-Ağır, yağlı yiyecekler, uykuya geçişi zorlaştırıyor ve derin uykunun kalitesini düşürüyor. Büyüme hormonu ise en çok derin uyku sırasında salgılanıyor.
Boyu Neden Uzamıyor? Sorunun Cevabı Mutfakta Olabilir
Erhan, bir sabah kahvaltı ederken babasına soruyor:
“Baba, sence ben neden sınıftaki Kaan kadar hızlı uzayamıyorum?”
Cevap basit ama çarpıcı: Gece atıştırmaları, büyüme hormonu salınımını bozuyor.
Çocuklarda Boy Uzaması ve Gece Beslenmesi Arasındaki Bilimsel İlişki
Erhan’ın annesi Hilal Hanım, çocuk endokrinoloji uzmanı olan Doç. Dr. Ediz Yeşilkaya’ya danışıyor. Aldığı öneriler bilimsel ve uygulanabilir:
-Akşam yemeği, yatmadan en az 2-3 saat önce tamamlanmalı.
-Gece atıştırmaları mümkünse tamamen bırakılmalı.
-Ağır, yağlı ve şekerli yiyeceklerden uzak durulmalı.
-Sebze, lifli gıdalar ve hafif proteinler tercih edilmeli.
-Uyku saatine dikkat edilmeli, 22:00’den önce uykuya geçilmeli.
Uygulanan Değişiklikler Sonuç Veriyor
Erhan’ın evinde artık yeni bir uyku ve beslenme düzeni var. Akşam yemeği erken saatte bitiyor, gece atıştırmaları ortadan kalkıyor. Erhan saat 21:30’da yatağa giriyor ve 22:00’de derin uykuya dalıyor.
Ve birkaç hafta sonra fark ediliyor: Erhan daha enerjik ve daha huzurlu.
Anne Babalar Dikkat: Çocuğunuzun Boyu Sadece Genetik Değil!
Boy kısalığı ve büyüme geriliği sadece genetikle açıklanamaz. Uyku düzeni, beslenme alışkanlıkları ve hormon salınımı, çocuk gelişiminde hayati rol oynar.
Unutmayın:
“Çok tok yatmak, büyüme hormonunun salınımını bozar.”
Ankara’da Deneyimli Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Yanınızdayız…
Çocuğunuzun boy gelişimiyle ilgili endişeleriniz mi var?
Ankara’da görev yapan çocuk endokrinoloji uzmanı Doç. Dr. Ediz Yeşilkaya olarak, çocuklarınızın gelişimini bilimsel yöntemlerle değerlendirmek, gerekirse ileri düzey tetkikler yapmak ve kişiye özel etkili tedavi planları oluşturmak için yanınızdayım.
Erken müdahale, sağlıklı bir gelecek için altın değerindedir.
Her çocuk potansiyelini gerçekleştirmeyi hak eder.
