Erken Ergenlik Tedavisi Kesildikten Sonra Ne Olur?
Erken Ergenlik Tedavisi Nedir?
Kız çocuklarında erken ergenlik tedavisi, küçük yaşta başlayan ergenliği durdurmak için uzun yıllardır güvenle kullanılan bir tedavidir.
Tedavi sırasında ergenliği başlatan hormonlar, geçici olarak baskılanır. Böylece:
-Ergenlik süreci ilerlemez; tedavi süresince ergenlik belirtileri durdurulur.
-Boy potansiyeli korunur; çocuğun olabildiğince uzun olmasına yardımcı olunur.
-Çocuğun psikolojik olarak daha hazır bir yaşta ergenliğe girmesi sağlanır.
Erken ergenlik tedavisi 40 yılı aşkın süredir tüm dünyada güvenle uygulanmakta ve etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Erken Ergenlik Tedavisi Kesildikten Sonra Süreç
Tedavi sona erdiğinde, baskılanmış ergenlik hormonları yavaş yavaş aktif hâle gelir. Başlıca ergenlik hormonları Luteinize Edici Hormon (LH), Folikül Stimüle Edici Hormon (FSH) ve östradioldür. Hormonlar yeniden üretildikçe ergenlik doğal akışına döner. Ancak her çocuğun süreci farklıdır; bazı çocuklarda ergenlik hızlı ilerlerken bazılarında daha yavaş olabilir.
İlk 1-3 Ay:
İlk 3 ay, ergenlik hormonlarının yeniden aktive olduğu ve ergenliğe geçişin başladığı süreçtir. Erken ergenlik tedavisi kesildikten 1-3 ay içinde, ergenlik hormonları yeniden üretilmeye başlar ama vücutta büyük değişiklikler genellikle görülmez:
-LH: 0,5-2 IU/L, FSH: 1-3 IU/L, östradiol: 5-30 pg/mL arasında yavaş yükselir.
-Meme dokusunda hafif dolgunlaşma veya hassasiyet görülebilir, belirgin büyüme nadirdir.
-Boy uzaması genellikle 0-0,5 cm civarındadır.
-Kilo artışı 0,5-1 kg civarındadır; vücut yağ dağılımında belirgin değişiklik olmaz.
-Çocuklarda hafif huzursuzluk veya duygu değişiklikleri görülebilir; aileler daha hassas veya çabuk sinirlenen bir çocuk fark edebilir.
3-12 Ay:
Erken ergenlik tedavisi kesildikten 3-12 ay, çocuğun yeniden ergenlik sürecine girdiğinin en belirgin işaretlerini verdiği ve fiziksel değişikliklerin aileler tarafından net şekilde gözlenebildiği dönemdir:
-LH: 2-6 IU/L, FSH: 3-6 IU/L, östradiol: 20-70 pg/mL seviyelerine yükselir.
-Yumurtalıklar aktifleşir; östrojenin etkisiyle vücut değişir.
Fiziksel değişiklikler:
-Meme büyümesi: İlk 6 ayda hafif, 6-12 ayda belirginleşir.
-Kasık ve koltuk altı kıllanması: 3-6 ayda ince kıllar, 6-12 ayda daha belirgin.
-Vücut yağ dağılımı: Kalça ve uyluklarda yağ birikir; vücut daha yuvarlak ve kadınsı form alır.
-Boy uzaması: 3-6 cm civarında olur.
-Kilo artışı: 2-5 kg; özellikle alt beden ve gövde hatlarında belirgindir.
-Duygusal değişiklikler: Artan hormonlar, duygu dalgalanmalarına yol açar. Çocuk bir an çok neşeliyken bir sonraki an sebepsiz hüzün veya öfke yaşayabilir.
-Beden değişiklikleri sebebiyle kendini farklı veya garip hissetmesi normaldir. Aile olarak çocuğu dinlemek ve yaşadıklarının normal olduğunu anlatmak önemlidir.
12 Ay Sonrası:
Erken ergenlik tedavisi kesildikten yaklaşık 12 ay sonra:
-Hormonlar ergenlik düzeyine ulaşır: LH: 4-10 IU/L, FSH: 4-10 IU/L, östradiol: 40-100+ pg/mL.
-Yumurtalıklar aktif çalışır ve düzenli yumurta gelişimi başlar.
-Çoğu kız çocuğu ilk adetini, tedavi kesildikten 12-18 ay içinde görür:
---Kemik yaşı ileri ise: yaklaşık 14,5 ay ilk adet kanaması görülür.
---Kemik yaşı ileri değil ise: yaklaşık 18,5 ay ilk adet kanaması görülür.
---Tedavi öncesi adet görmüş olanlarda: 6-9 ay ilk adet kanaması görülür.
-Boy uzaması 2-4 cm civarında olur; kemik plakları genellikle 1-2 yıl içinde kapanır.
-Kilo artışı 3-6 kg; kadın tipi vücut dağılımı belirginleşir.
-Duygu dalgalanmaları yavaş yavaş stabil hâle gelir; çocuk yeni bedenine uyum sağladıkça özgüveni artar.
Boy Uzaması
-Tedavi sonrası toplam boy artışı 5-10 cm arasında değişir.
-Boy uzaması, çocuğun yaşı, kemik yaşı, genetik potansiyeli ve tedavi süresine bağlıdır.
-Adet sonrası boy uzaması sınırlıdır; uzamanın büyük kısmı ilk yıl ve adet öncesinde gerçekleşir.
Tedavi Sonrası Takip ve Kontrol
Çocuklar, tedavi sonrası mutlaka çocuk endokrinoloji uzmanı tarafından izlenmelidir:
-Hormon seviyelerinin normale dönüp dönmediği kontrol edilir.
-Boy ve kilo gelişimi izlenir.
-Adet düzeni takip edilir.
-Ergenliğin sağlıklı ve güvenli ilerlemesi sağlanır.
Ankara’da Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Ediz Yeşilkaya ile Sağlıklı Büyüme Takibi
1-Bilimsel ve güvenilir değerlendirme: Çocuğunuzun gelişimi en doğru yöntemlerle izlenir.
2-İleri tetkik ve analiz: Erken teşhis için gerekli tüm testler yapılır.
3-Kişiye özel tedavi planları: Her çocuğun ihtiyaçlarına uygun, etkili ve güvenli çözümler sunulur.
Erken müdahale, çocuğunuzun sağlıklı büyümesi ve güçlü bir geleceği için kritik öneme sahiptir.
Unutmayın: Her çocuk potansiyelini en iyi şekilde gerçekleştirmeyi hak eder!
